Szwecja - informacje ogólne

Konungariket Sverige (Królestwo Szwecji) 

Język urzędowy: szwedzki

Hymn państwowy: Du gamla, du fria (Tyś dawna, tyś wolna)

Hymn królewski: Kungssången (Z głębin szwedzkich serc)

Położenie: północ Europy, nad Morzem Bałtyckim, wschodnia część Półwyspu Skandynawskiego

Stolica: Sztokholm

Ustrój polityczny: monarchia parlamentarna

Głowa państwa: król Karol XVI Gustaw

Powierzchnia całkowita: 449 964 km²

Liczba ludności (2014r.): 9 658 301

Jednostka monetarna: 1 korona szwedzka

Flaga Szwecji

Szwecja graniczy na zachodzie z Norwegią poprzez Góry Skandynawskie (ich najwyższy szczyt to Kebnekaise), a na wschodzie z Finlandią. Poprzez Kattegat kraj sąsiaduje z Morzem Północnym. Do Szwecji należą także dwie wyspy - Olandia i Gotlandia. Klimat Szwecji jest zróżnicowany, ze względu na dużą rozciągłość południkową kraju; temperatury na południu i na północy mogą się różnić nawet o kilkanaście stopni. 

Mapa Szwecji

Czas

W Szwecji jest taki czas, jak w Polsce - UTC+1 w zimie i UTC+2 w lecie.

Religia

68% Szwedów zdeklarowało przynależność do kościoła ewangelicko-luterańskiego Szwecji. 29% mieszkańców nie wyznaje żadnej religii. Tylko 8% Szwedów uczestniczy w praktykach religijnych jakiegoś wyznania.

Kultura

• literatura: niektórzy szwedzcy pisarze zdobyli sporą popularność np. Astrid Lindgren - autorka wielu powieści dla dzieci i młodzieży m.in. "Dzieci z Bullerbyn" czy Stieg Larsson - autor kryminałów, w tym trylogii "Millenium". Osobiście uwielbiam Henninga Mankella - kryminałopisarza a także autora sagi młodzieżowej. Literatura szwedzka jest z reguły tłumaczona na język niemiecki. Kraj może również pochwalić się kilkoma laureatami nagrody Nobla, np. Selma Lagerlöf, Erik Axel Karlfeldt czy Pär Lagerkvist.
• muzyka: ze Szwecji pochodzi wiele znanych zespołów muzycznych. Najbardziej kultowym z nich jest ABBA, której piosenki są nieodłączną częścią każdej imprezy :). W szwedzkim Falun powstał popularny ostatni, zwłaszcza w Polsce metalowy zespół Sabaton. Szwecja odnosi również duże sukcesy w Konkursie Piosenki Eurowizji, wygrywając go aż 5 razy. 
• film: kinematografia szwedzka nie jest powszechnie znana, jednak reżyser Ingmar Bergman odniósł ogromny sukces i został uznany za jednego z najlepszych reżyserów wszechczasów. Ponadto, ze Szwecji pochodzą dość znani aktorzy: Ingrid Bergman i Stellan Skarsgård.
• sport: w Szwecji popularne są przede wszystkim sporty zimowe. Dużą popularnością cieszy się łyżwiarstwo wyprawowe (uprawia się je przede wszystkim na zamarzniętych jeziorach). Warto również wspomnieć o hokeju, którego reprezentacja narodowa odnosi znaczne sukcesy. W Szwecji urodził się również bardzo znany piłkarz, Zlatan Ibrahimović.

Ludzie i jedzenie

Kuchnia szwedzka kojarzy się z jednym wyrażeniem: szwedzki stół. Jest to jedno z największych osiągnięć kulinarnych Szwedów, zwany jest tam smörgåsbord. Podstawą szwedzkiej kuchni są przede wszystkim ryby. Znanym daniem jest gravadlax - cienkie płaty marynowanego na surowo łososia. Skandynawską specjalnością są różnorodne sosy na bazie śmietany. Ozdobą każdego stołu w Szwecji są śledzie i łososie (podawane zarówno na zimno jak i na gorąco). Typowym szwedzkim daniem są köttbullar - kulki mięsne czy "pokusa Janssona" - zapiekanka z cebuli, ziemniaków i anchois.Cennym skłądnikiem szwedzkiej diety jest dziczyzna. Mieszkańcy spożywają mięso łosi czy reniferów. Na północy kraju popularnymi zimowymi potrawami jest rosół z renifera, przystawka z mięsa renifera czy pieczeń z renifera podawana z ziemniakami i żurawiną.

Święta i uroczystości

1 stycznia - Nowy Rok 

6 stycznia - Święto Trzech Króli (Trettondagsafton) -> obchodzone do XIX wieku, teraz traktowane jako dzień wolny i czas na odpoczynek.

28 stycznia - Imieniny Króla (Konungens Namnsdag) -> 28 stycznia obchodzone są imieniny Karola, więc składa się życzenia wszystkim osobom o tym imieniu :)

2 lutego - Matki Boskiej Gromnicznej (Kyndelsmåssan) -> obrzędy religijne

14 lutego - Walentynki (Valentin)

12 marca - Imieniny Następczyni Tronu (Kronprinsessans Namnsdag)

25 marca - Dzień Wafla (Våffeldagen) -> w tym dniu je się wafle, dużo wafli.

30 kwietnia - Noc Walpurgii (Valborgsmassoafton) -> palenie ognisk, śpiewy chóralne

1 maja - Pierwszy Maja (Första Maj) -> dzień odpoczynku

6 czerwca - Dzień Szwedzkiej Flagi (Svenska Flaggans Dag)

22 czerwca - Sobótki (Midsommarafton) -> obchodzone szczególnie w Dalarnie, dekorowanie drewnianego pala, zabawa i tańce wokół niego, procesja z kościoła

24 czerwca - Jana Chrzciciela (Johannes Döpares Dag) -> tańce wokół słupa, tradycyjne zabawy

1 listopada - Wszystkich Świętych (Allhelgonadagen)

6 listopada - Imieniny Króla (Konungens Namnsdag)

10 grudnia - Dzień Nobla -> w tym dniu odbywa się wręczenie nagrody Nobla

13 grudnia - Dzień Świętej Łucji (Luciadagen) -> wybory miejscowej Łucji, pieczenie bułeczek z szafranem, pochody orszaku Łucji po instytucjach publicznych

23 grudnia - Urodziny Królowej (Drottningens Födelsedag)

24 grudnia - Wigilia (Julafton)

25, 26 grudnia - Boże Narodzenie (Juldagen) -> ozdabianie mieszkań, jedzenie obiadu wigilijnego (potrawy z wieprzowiny)

31 grudnia - Sylwester (Nyårsafton)

To Ci się przyda

ja - tak

nej - nie

god dag - dzień dobry

god morgon - dzień dobry (rano)

god middag - dzień dobry (w środku dnia)

god afton/god kväll - dobry wieczór

hej då/hejdå/adjö - do widzenia

tack - dziękuję

ursäkta mig - przepraszam (chcąc zwrócić na siebie uwagę)

ja tack - tak, poproszę

Jag kan inte tala svenska - nie mówię po szwedzku

pass - paszport

rum - pokój

źródła informacji:

wikipedia.org

przewodnik "Szwecja", wydawnictwo Pascal

szwecja.filo.pl

timeanddate.com

wiktionary.org

źródła grafiki: 

wikipedia.org