Hiszpania - informacje ogólne

Reino de España (Królestwo Hiszpanii)

Język urzędowy: hiszpański (kastylijski)

Hymn: Marcha Real (Marsz Królewski)

Położenie: Półwysep Iberyjski, Baleary (Morze Śródziemne),
Wyspy Kanaryjskie (Ocean Atlantycki)

Stolica: Madryt

Ustrój polityczny: monarchia parlamentarna

Głowa państwa: król Filip VI Burbon

Powierzchnia całkowita: 504 645 km²

Liczba ludności (2014r.): 47 737 940

Jednostka monetarna: 1 euro

Dewiza (łac.):  Plus Ultra (Wciąż dalej)

Flaga Hiszpanii z herbem

Hiszpania składa się z 17 wspólnot autonomicznych (Comunidades Autónomas) oraz dwóch miast autonomicznych (Ciudad Autónoma): Andaluzja, Aragonia, Asturia, Baleary, Estremadura, Galicja, Kantabria, Kastylia-La Mancha, Kastylia i León, Katalonia, Kraj Basków, La Rioja, Madryt, Murcja, Nawarra (prowincja), Walencja, Wyspy Kanaryjskie. Do Hiszpanii przynależą również miasta Ceuta i Melilla leżące w północnej części Afryki. Najbardziej zaludnionymi miastami Hiszpanii są: Madryt, Barcelona, Walencja, Sewilla i Saragossa.

Czas
 W Hiszpanii kontynentalnej i na Balearach obowiązuje czas środkowoeuropejski (UTC+1, a w lecie UTC+2  => tak jak w Polsce), natomiast na Wyspach Kanaryjskich czas zachodnioeuropejski (GMT, czyli UTC+0, w lecie UTC+1  => czas polski -1h).

Religia
 W 2014r. 69% Hiszpanów zdeklarowało przynależność do Kościoła rzymskokatolickiego, 2% to wyznawcy pozostałych religii (głównie protestantyzmu, prawosławia, islamu, buddyzmu), a 26% zdeklarowało ateizm lub bezwyznaniowość. Pozostałe 3% nie określiło swej przynależności religijnej.

Kultura

• literatura - Literaturę hiszpańską kształtowała cała historia Półwyspu Iberyjskiego: panowanie rzymskie, następnie arabskie, literatura przybyłych na Półwysep Żydów. Najsłynniejszym renesansowym  twórcą hiszpańskim był Miguel de Cervantes – autor ,,Don Kichota”. Współcześni twórcy literatury hiszpańskiej to m.in.: Arturo Pérez, Julia Navarro, José Carlos Somoza czy Carlos Ruiz Zafón. Jednym z najbardziej znanych bestsellerów hiszpańskich jest powieść ,,Żołnierze spod Salaminy” Javiera Cercasa.

• muzyka - Muzyka hiszpańska przez wiele stuleci kształtowana była przez liczne wpływy kulturowe; dopiero w XIX wieku hiszpańscy muzycy podjęli próbę powrotu do tradycyjnej hiszpańskiej muzyki (F. Pedrell). Charakterystyczne jest zróżnicowanie regionalne, wynikające z przemieszania kulturowego w Hiszpanii. Powstało wiele narodowych tańców, takich jak Flamenco czy Pasodoble.

• film - Hiszpańska filmografia jest bardzo bogata. Wiele filmów nie tylko hiszpańskich, lecz także produkcji amerykańskiej kręconych jest w Hiszpanii. Dużym uznaniem na świecie cieszą się hiszpańscy reżyserzy tacy jak: Luis Buñuel, Carlos Saura, Pedro Almodóvar, Alejandro Amenábar, Jaume Balagueró. Znaną hiszpańską aktorką jest Penelope Cruz.

• sport - Hiszpania odnosi znaczące sukcesy w piłce nożnej. W 2010 reprezentacja wywalczyła Mistrzostwo Świata, a trzy razy zdobyła mistrzostwo Europy. W Hiszpanii znajdują się sławne kluby piłkarskie - Real Madryt oraz FC Barcelona. Z tego kraju pochodzą także słynni kolarze: Alberto Contador – trzykrotny zwycięzca Tour de France,Giro d'Italia oraz Vuelta a España. Hiszpanem jest też Fernando Alonso, kierowca wyścigowy, dwukrotny mistrz świata Formuły 1.

Ludzie i jedzenie
Hiszpanie uchodzą za otwartych, gościnnych i serdecznych, a także dość hałaśliwych ludzi. Z reguły mają ciemniejszą karnację, ciemne włosy i oczy. Uważa się, że znają się na modzie i mają wyczucie stylu. Najsłynniejszą tradycją kojarzoną z Hiszpanią jest corrida - walki byków, polegające na drażnieniu byka czerwoną chustą, a następnie wbijaniu w niego krótkich kolorowych dzid. Z racji na brutalność tej ,,zabawy", znika ona powoli z aren, obecnie organizowana jest głównie w największych miastach, dla turystów.
Hiszpanie lubią jeść dobrze i dużo, często stołują ,,na mieście". Dzień zazwyczaj zaczynają słodką bułką lub croissantem z czekoladą lub kawą. Na drugie śniadanie jedzą często kanapkę z serem, szynką lub tuńczykiem i warzywami. Głównym posiłkiem jest obiad, składający się z dwóch dań: pierwszego - lekkiego (np. zupa lub sałatka) oraz drugiego, cięższego (najczęściej mięso z dodatkami lub specjalność danego regionu). Na deser je się budyń, sałatkę owocową, lody lub owoce sezonowe oraz pije się kawę. Kolacja również jest obfita (mięsa, makarony, owoce morza); jedzona jest po 20:00 lub nawet po 22:00. Typowym hiszpańskim napojem jest sangría (wino z dodatkiem świeżych owoców i lodu). Hiszpanie piją też sporo soków oraz wina podawanego zazwyczaj z kieliszkiem wody.

Święta i uroczystości
1 stycznia - Año Nuevo (Nowy Rok)
6 stycznia - El Día de los Reyes Magos (Trzech Króli) --> Ważne święto, dzień wolny od pracy; orszaki Trzech Króli w wielu miastach, dzieci otrzymują prezenty bożonarodzeniowe
Luty/marzec  - El Carnaval (Karnawał) --> Procesje, zabawy poprzedzające wielki post.

19 marca - Fallas de Valencia (Święto Ognia) --> Walencja; palenie setek ogromnych kukieł, sztuczne ognie, parady dam w tradycyjnych strojach regionalnych.

Marzec/kwiecień -  Semana Santa (Wielki Tydzień) --> Wszystkie większe miasta Hiszpanii (najsłynniejsze w Sewilli); procesje zakapturzonych pokutników.

25 marca – Anunciación (Zwiastowanie Pańskie)

Kwiecień - Feria de Abril (Święto wiosny) --> Sewilla; parady w kolorowych strojach, muzyka sevillana i walki byków.                

15 maja - Fiesta de San Isidro (Święto Izydora Oracza) --> Madryt; walki byków, procesje, koncerty, jarmarki.

Czerwiec - Corpus Christi (Boże Ciało) --> Cała Hiszpania; procesje (największe w Granadzie, Toledo, Sitges i na Wyspach Kanaryjskich).

6 - 14 lipca - San Fermín (San Fermin) --> Pampeluna (stolica prowincji Nawarra); ucieczka ulicami miasta przed stadem byków (encierro), walki byków, festiwale i uroczystości.

25 lipca - Santiago Apóstol (Św. Jakuba) --> Święto patrona Hiszpanii; tysiące pielgrzymów na uroczystościach w Santiago de Compostela.

15 sierpnia - Asunción de la Santísima Virgen María (Wniebowzięcie NMP) --> Święto narodowe, obchody w wielu miastach; uroczystości w La Alberca (Salamanka) oraz letni jarmark w Maladze,  Misterium w Elche.

28 sierpnia - La Tomatina --> Buñol (miejscowość pod Walencją); bitwa na pomidory.

Październik - Fiestas del Pilar (Festiwal Pilar) --> Saragossa, procesje, walki byków i folklor.

12 października - Fiesta Nacional de España (Narodowe Święto Hiszpanii) - składa się z m. in. Fecha del Descubrimiento de América (Rocznica Odkrycia Ameryki).

1 listopada - Todos los Santos (Wszystkich Świętych)
6 grudnia - El Día de la Constitución - Święto Konstytucji

24 grudnia - Nochebuena (Wigilia)

25 grudnia - Navidad (Boże Narodzenie)

28 grudnia  - El Día de los Santos Inocentes (Noc Rzezi Niewiniątek/Dzień Młodzianków) --> Hiszpania i kraje hiszpańskojęzyczne; żarty i kawały (odpowiednik polskiego Prima Aprilis).
31 grudnia - Nochevieja (Sylwester) 

To Ci się przyda 
Sí. - Tak.
No. - Nie.
¡Buenos días! - Dzień dobry! (rano)
¡Buenas tardes! - Dzień dobry! (po południu)
¡Buenas noches! - Dobry wieczór!
¡Adiós! - Do widzenia!
Buen día. - Miłego dnia.
Gracias. - Dziękuję.
Perdona. - Przepraszam! (np. zaczepiając nieznajomego)
Sí, por favor. - Tak, poproszę. (o coś)
¿Hablas inglés? - Mówisz po angielsku?
¿Puedes repetir? - Czy możesz powtórzyć?
¿Podría escribirlo? - Czy mógłby pan (/mogłaby pani) to zapisać?
No etiendo. - Nie rozumiem.
el pasaporte - paszport
los documentos - dokumenty 
la habitación - pokój



Źródła tekstu:
 opracowanie zbiorowe, "Hiszpański. Kurs podstawowy", wydawnictwo Edgard
 wikipedia.org
 przewodnikhiszpania.pl/
Źródło grafiki:
 wikipedia.org